Haşıllama İşlemi

Haşıllama İşleminin Amacı ve Önemi

Hızla gelişen tekstil sektöründe kalite  ve üretim hızı (randıman) önemli bir yere sahiptir. Özellikle gümrük birliğinde bulunmamız nedeniyle kalite ön plana çıkmış bulunmaktadır. Kaliteli mamul ve randımanlı bir dokuma günümüz tekstilcilerinin ilk hedefleridir. Dokuma randımanı ve kaliteli bir mamulün dokunabilmesi için her ne kadar dokuma salonunun şartları önemli ise de çözgü hazırlamadan gelen ipliklerin kalitesi de önemlidir.

Kaliteli bir çözgü ve randımanlı bir dokuma işlemi için tüm çözgü iplikleri haşıllanmalıdır. Tekstil sektörümüzde çift katlı ipliklerin haşıllanmadan kullanıldığı görülmektedir, fakat bu durum yine de dokumada % 5’e varan bir randıman kaybına sebep olmaktadır.

Üretim işlemlerinin niteliğine göre bazı durumlarda kalitenin doğrudan ve zamanında saptanması zor olabilir. Özellikle üretim birimler halinde değilde, sürekli yapıldığı veya birim halinde yapılan üretimin uzun süre aldığı durumlarda üretim sırasında kontrol edilmesi, örneğin kalite ile doğrudan ilişkili olan randımanların izlenmesi biçiminde bir kontrol yapılması söz konusu olabilir.

Yine haşıl flottesinin konsantrasyonunun ve viskozitesinin kontrollerinin yapılması, flottenin yapılacak haşılın ve kullanılan ipliğin özelliklerine göre pişirilmesi, sıcaklıkların ayarlanması, makine ayarlarının yapılması vb. gibi işlemler ile haşıllanacak levendin kalitesini etkileyecektir.

Kısaca haşıllama işlemi sırasında yapılacak kontroller ve ayarlamalar haşıllanacak levendin kalitesini ve dolayısıyla dokumaya sevk edilecek çözgülerin kalitesini etkileyecektir. Bunun için haşıllama sırasında tüm parametreler göz önünde tutulmalı, haşıllanacak ipliklerin özellikleri tespit edilerek makine ayarları iyi yapılmalı ve kullanılacak olan haşıl maddeleri iyi bir şekilde seçilmelidir. Makine ayarları iyi yapılmadan ve kullanılacak haşıl maddeleri iyi seçilmeden yapılan haşıllama fazladan bir maliyet, dokumada düşük bir randıman ve sonucunda kalitesi düşük bir mamul elde edilmesine neden olur.

HAŞIL NEDİR ?

Genel olarak haşıl; çözgü ipliklerinin dokuma sırasında maruz kalacakları mekanik hareketlere karşı gerekli fiziksel ve kimyasal özelliklerini muhafaza veya daha da arttırmak maksadıyla, çözgü ipliklerindeki elyaf uçlarını birbirine yapıştırmak, ipliğin yüzeyini bir haşıl filmi ile kaplamak ve mukavemetini arttırmak için hazırlanan çeşitli ve uygun kimyasal tertipte yapıştırıcı özelliği bulunan viskoz bir sıvıdır.

Çözgü ipliklerinin yukarıda tarifi verilen haşıl içerisinden geçirilmesi işlemine haşıllama denir. Haşıllama işlemi, iplik kalitesini değiştirmez. Fakat haşıllanan iplikten istenilen kalitede bir dokuma ve dokuma tezgahlarından yüksek bir randıman alınmasına yardımcı olur.

HAŞILLAMA İŞLEMİNİN AMACI VE ÖNEMİ :

1. Dokuma makinelerinde kumaş haline getirilmek üzere çözgü ipliklerinin, zedelenmeden, fiziksel özelliklerini kaybetmeden mukavemetini ve sürtünme kabiliyetini arttıran, dokuma işleminin kesiksiz, hatasız, kumaş kalitesini bozmadan ve istihsal verimini arttıran, çözgü ipliklerindeki elyaf uçlarını birbirine yapıştırıcı ve ipliğin düzgün ve kaygan bir silindir haline getirmek için gerekli özellikleri bulunan ve dokuma işleminden sonra tatbik edilecek boyama ve haşıllama işlemlerini engellemeden kumaştan kolaylıkla giderilebilen ve terbiye işlemlerine menfi tesir yapmayan kimyasal maddelerden hazırlanan viskoz bir sıvıdan geçirmek.
2. Dokuma makinesinde çalışılacak mamul için gereken miktar ve özellikteki çözgü ipliklerini dokuma levendine aktarmak.
   • Çözgü ipliklerini dokuma levendine eşit sıklıkta sarmak,
   • Çözgü ipliklerini dokuma levendine homojen sertlikte sarmak
   • Çözgü ipliklerini dokuma levendine optimum ve eşit gerginlikte sarmak
3. Çözgü ipliklerinin yüksek randımanla dokunabilmesi için gereken özellikleri çözgü ipliğine kazandırmaktır. Bu özellikler ise ;
   • Çözgü ipliğine mukavemet kazandırmak,
   • Çözgü ipliğine elastikiyet kazandırmak,
   • Çözgü ipliğine kayganlık kazandırmak,
   • Çözgü ipliğinin yüzeyindeki lifleri iplik gövdesine yapıştırmak,
   • Çözgü ipliğinde düzgün ve esnek bir film tabakası oluşturmak,
   • Çözgü ipliği cinsine göre gereken nemi ipliğe kazandırmaktır.
4. Dokuma sırasında ipliklerin birbirlerine sürtünerek pamuklaşmasını önlemek,
5. İmal edilecek kumaşın cinsine göre çözgü makinesinde çözgüsü yapılan çözgü leventlerinin birleştirilerek tek bir levent haline getirilmesi,
6. Dokuma makinesinin randımanını ve kumaş kalitesini arttırmak için çözgü ipliğinin özelliklerini iyileştirmek,

Günümüzde hızla gelişen tekstil sektöründe Türkiye’nin önemli bir yeri vardır. Dokumada genellikle hammadde olarak pamuk ipliği kullanılmaktadır. Elde edilen kumaşın kaliteli olması ve dokuma makinelerinin randımanlarının yüksek olması önem arz etmektedir. Günümüzdeki dokuma makinelerinin çalışma hızları da düşünülürse dokuma işleminin sürekliliği açısından haşıllama işlemi önem kazanır.